Schrijver/journalist Peter Brusse nam in een bomvolle brasserie Nel het eerste exemplaar van Greenwich uit handen van Patrick van IJzendoorn in ontvangst. Die speech die hij uitsprak kan je hieronder lezen:
DE GEDROOMDE ANGLOFIEL
Paul Theroux, de Amerikaanse schrijver die lang in Londen woonde, zei me eens dat anglofielen niet in Engeland konden overleven. Hun liefde werd er te zwaar op de proef gesteld. Ik begreep hem; hij had gelijk en in de 21 jaar dat ik er correspondent was, ergerde ik me iedere dag wel een keer aan die rare Britten, stootte ik me aan dezelfde steen. Het dagelijks zoenoffer dat ik brengen moest voor een verrukkelijk altijd weer verrassend en stimulerend verblijf op het eiland.
Patrick kwam er als ontluikend anglofiel en de liefde werd , Paul Theroux ten spijt, niet geknakt. Integendeel. Hij werd de gedroomde anglofiel. En hoeveel appjes die ik van hem kreeg eindigde hij wel niet met: Ik hou zo van dit land.
Patrick ziet wat jij niet ziet en bereikte om met de Heinekenadvertentie te spreken parts that others could not reach. Met als glorieus bewijs dit bijzondere, dit hartveroverende, kwetsbaar eerlijke boek: Greenwich.
Het is meer dan een romantische liefdesverklaring. Het is, zoals Patrick schrijft, ook geen boek over Engeland, maar een neerslag van zijn belevenissen; vooral ook in en rond Greenwich waar hij woont en werkt, de plek, waar volgens Patrick de tijd begint. Oftewel : het paradijs.
Lichtelijk overdreven, maar ik gun het hem van harte. Hij vond er de Church of England, die door een eerdere dorpsbewoner, koning Hendrik de Achtste werd gesticht omdat hij van de paus van Rome niet mocht scheiden van de eerste van zijn zes vrouwen. Patrick voelt zich aangetrokken tot de High Church, de behoudende vleugel met oud katholieke tradities, en die met name The Common Book of Prayer uit 1662 in ere houdt. Patrick leest er dagelijks in, vertelde hij me.
Greenwich is ook geen autobiografie; het zijn geen memoires, maar, zou ik willen zeggen, het is een Belijdenis op de weg naar de waarheid. De Britse waarheid, zoals Patrick die beleeft en verbeeldt.
Een werkelijkheid geworteld in geschiedenis, eeuwenoude gewoontes en tradities ook al zijn sommige ervan nog maar net uitgevonden. Voor ratio en logica is weinig plaats, daar houden de Britten niet zo van..
Dat Patrick net als Koning Charles geen boodschap heeft aan moderne architectuur, snap ik; je kunt er niet teruggrijpen naar verhalen over zolderkamers met spinnenwebben en piepende vloeren waar voetballers zijn geboren of schrijvers in bittere armoe zijn gestorven.
De details!!! die Patrick bij iedere toren, straat, kerk of boom uit zijn mouw kan schudden en die zijn reportages zo rijk en boeiend maken.
En zo beleef je in miniatuur iets van de tragedie dan wel komedie van het menselijk bestaan.
Vondel zei het al : ‘Het leven is een schouwtoneel’, maar alleen de Britten durven er echt voor uit te komen.
De Britse politiek is toneel, zegt Patrick.
Zonder drama geen politiek en,- Patrick zal het beamen-, het Europees parlement wordt nooit wat zolang er geen drama is. Dat lukt niet en daarom, dames en heren, daarom alleen al, bij gebrek aan drama moesten de Britten de EU wel verlaten.
Patrick zal het niet gauw zwart op wit op zetten maar hij is de natuurlijke Brexiteer die aantoont dat in het labyrint van redederingen en gevoelens Brexit onvermijdelijk was.
Ik moet het bekennen. Vaak heb ik, als fanatiek remainer, overtuigd van de historische fout die de Britten zal berouwen, met Patrick de degens gekruist; sloegen wij elkaar met venijnige appjes om de horen.
De Lagerhuisdebatten, die ik hier aan de deze kant van het water, niet kon en wilde missen; waar ik van genoot: grappen- de grollen, eruditie , het itheater, —maar die ik tenslotte verwierp als beschamende poppenkast. De keizer zonder kleren.
En bij Patrick diepe treurnis dat ik, na al die jaren, nog steeds de Britten niet begreep.
Tja, Inderdaad was het niet de legendarische Londense-Nederlander Renier die in zijn bestseller ‘The English, are they human?’-de Engelsen, zijn zij mens?- in de jaren dertig schreef dat de Engelsen ontdekt hadden dat het om de vorm, niet om de inhoud ging. De vorm. Daar gaat het om. Dat was de grote Britse bijdrage aan de westerse beschaving.
Ik kwam als correspondent in de Swinging Sixties, – de Beatles, Mary Quant en de minirok, toen het Britse Wereldrijk verschrompelde, de Britten de White man’s burden afschudden en geloofden in de blije toekomst; geschiedenis werd reden tot vermaak en spot. De Volkskrant had toen zijn kantoor op Fleet Street in het gebouw van de oerconservatieve Daily Telegraph, die alle nieuwlichterij verfoeide en bestreed. Wij mochten al hun kopij gebruiken. Maar Ik vroeg het contract met die verschrikkelijke krant te beëindigen en dat mocht.
En laat diezelfde Daily Telegraph nu Patricks lijfblad zijn. Regelmatig stuurt hij mij, zorgvuldig uitgeknipte artikelen, columns en ingezonden brieven uit die krant, die vaak met de nodige zelfspot – ja juweeltjes- vertellen dat vroeger -zeker in de voorbeeldige oorlogsjaren 40-45 toen Engeland de wereld redde – alles beter was en dat Brexit na wat strubbelingen zeker Britain weer Great zal maken.
Andere correspondenten mogen dan schrijven dat het Verenigd Koninkrijk in duigen valt, dat de pracht en praal, de pruiken en het hermelijn, bij kroning en begrafenis de vlag op de modderschuit is, maar Patrick wijst op de schoonheid en betovering van het sprookje; en is ontroerd. Hij vertelt hoe hij ook zelf, net als het eiland, wegdrijft van het vaste land van Europa. Hij voelt zich Brits worden.
Toen de NRC vorige maand zorgelijk vaststelde dat die arme Engelsen steeds dikker worden en maar ongezond blijven eten met die typisch Britse beans on toast bij het ontbijt, las ik dezelfde dag dat Patrick lid wilde worden van de Full English Breakfast Society. Dat was zijn antwoord, ongrijpbaar, Brits en ….speels. The fun of it all.
Het leven is een spel, zei de grote historicus Johan Huizinga. Met zijn boek Homo Ludens, De Spelende Mens, maakte hij vooral in Engeland furore en Patrick is het levend bewijs. Zijn passie voor cricket en voetbal heeft een diepe betekenis. Hij begrijpt de mystiek van de gewijde, heilige grond waar het spel gespeeld wordt. Met de songs en rituelen. Het samen zijn in vreugde en verdriet.
En zeer opmerkelijk, Patrick gaat er heen per fiets, zijn vaders oude Hollandse gazelle,. Denk u in, de kilometerslange lijdensweg vol ontbering in storm en regen om uiteindelijk in het walhalla gelouterd te worden zo niet door het hemelse spel dan wel door de ongezonde maaltijd op de perstribune.
Patrick, ik zeg het maar eerlijk, He is a bit of an eccentric. In Engeland staan zij, de eccentrics, zeer hoog aangeschreven. Het is een eretitel. Zij belichamen iets van good old England. Zij bieden hoop in barre tijden.
Dames en heren, houd Patrick, de moedige kruisvaarder, hou hem in ere, ondanks zijn dwaze Brexit ideeen. Hij is uniek, een beetje eccentric en een trouwe dierbare lieve vriend.
En doe hem een lol, koop Greenwich, uitdagend van inhoud en billijk van prijs.
Hiep hiep hoera!
Greenwich is volop verkrijgbaar in de boekhandel.